Hoe groot is de ziektelast van verschillende factoren in Nederland? Hoe zal dit zich ontwikkelen in de toekomst? En wat zijn de volksgezondheidsuitdagingen waar Nederland in de komende periode voor gesteld zal worden? Deze analyse is gepubliceerd in de VTV 2024. Maar wat staat daarin over gezonde leefomgeving?
Wat blijkt uit de VTV
De Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2024 laat zien dat het over algemeen goed gaat met onze gezondheid van de Nederlandse bevolking. Tegelijkertijd laat het rapport ook zien dat het niet vanzelfsprekend is dat dit goed blijft gaan als we vooruitkijken naar 2050.
Uit de VTV blijkt ook dat de ziektelast in Nederland voor 27% wordt verklaard door persoonsgebonden factoren, gedrag, arbeid en milieu. De ziektelast in Nederland die toe te schijven is aan het milieu is 4,5%, bestaande uit 3,9% buitenmilieu en 0,6% binnenmilieu.
Ziektelast door milieu
De ziektelast van milieu bestaat, evenals de andere groepen, uit de ziektelast van enkele onderzochten factoren (determinanten). Het RIVM beschreef deze in Determinanten | Trendscenario VTV-2024 en specificeerde deze verder in een memo voor GGD’en (beschikbaar via het besloten platform Gezondheid en Milieu). Hieruit blijkt onder andere:
- De ziektelast van luchtverontreiniging blijkt groter dan van bijvoorbeeld ongezonde voedingof onvoldoende beweging.
- De ziektelast van geluid blijkt fors te worden onderschat, omdat gezondheidsimpact zoals hinder en slaapverstoring niet is meegenomen in de berekeningen.
- Vele andere milieufactoren, zoals bijvoorbeeld geur of hitte, zijn niet meegenomen in de berekeningen.
Infographic: inzichten uit het symposium
Op basis van de zaaldiscussie tijdens ons symposium hebben we een infographic ontwikkeld die deze inzichten visueel samenvat. [link]. Wil jij deze infographic ook gebruiken? Dat kan! Een .jpeg in groot formaat download je hier.
Met een Gezonde Leefomgeving ziektelast beperken
Door te werken aan een gezonde leefomgeving kan de ziektelast door het milieu worden teruggebracht.
Een gezonde leefomgeving kan er ook aan bijdragen dat gezond gedrag wordt bevorderd en ongezond gedrag (verder) wordt ontmoedigd. Denk bijvoorbeeld aan het promoten van lopen en fietsen (actieve mobiliteit, beweegvriendelijke omgeving), een rookvrije omgeving of een gezonde voedselomgeving.
Ook persoonsgebonden factoren hangen vaak deels samen met de omgeving waar iemand in woont. Een gezonde leefomgeving zal ook hier dus ziektelast kunnen voorkomen.
GGD GHOR Nederland heeft eerder de ‘Kernwaarden voor een Gezonde Leefomgeving’ opgesteld. In dit document vind je waar je aan moet denken bij een gezonde leefomgeving. En wat je kunt doen om dat praktisch te realiseren - met heel veel voorbeelden!
Juni 2025