- Status
- Afgerond
- Jaar van uitgave
- 2025
- Contactpersoon
- Elke den Boogert, GGD Hart voor Brabant
Het ZonMw-project 'Een Brabantse GO! voor een groene, gezonde leefomgeving' richtte zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven in de drie Brabantse gemeenten Oss, Bernheze en Breda. Dit is gedaan volgens de GO! Methode, in nauwe samenwerking tussen GGD, de gemeenten en inwoners. Deze methode bleek waardevol om gezondheid een stevigere plek te geven in een ruimtelijke ontwikkeling.
De GO! methode: samenwerken voor een gezond Brabant
In dit project heeft de GO! methode centraal gestaan, een innovatieve aanpak gericht op gezondheidsbevordering, gezondheidsbescherming en welzijn in de buurt. De nadruk lag op participatie: inwoners zijn actief betrokken geweest bij het proces. Er is samengewerkt aan concrete acties en afspraken, met als doel het realiseren van groenere, gezondere en sociaal sterkere buurten.
De GO! methode is ontwikkeld door het RIVM. Het uitgangspunt van deze methode was om te zoeken naar combinaties van effectieve maatregelen voor een gezonde leefomgeving. Hiervoor is een cyclus doorlopen, waarbij de resultaten telkens de basis vormen voor een nieuwe cyclus. Binnen dit project zijn de eerste drie stappen doorlopen. De gemeenten gaan hierna zelf nog aan de slag met de laatste stap van de GO! methode. Hieronder worden de vier stappen van de GO! methode beschreven.
De GO! methode
Stap 1 Feiten & cijfers: Data over de gezondheid van inwoners en hun leefomgeving verzamelen, en categoriseren naar domeinen: lucht en geluid, gezondheid en leefstijl, actief en sociaal, veiligheid en schoon, voorzieningen en inrichting, en groen.
Stap 2 Wijkgesprekken: Inwoners vragen naar meningen, ervaringen en behoeften over de leefomgeving in relatie met gezondheid.
Stap 3 Kansen voor wijk: Selectie van kansen aan de hand van feiten en cijfers, de wijkgesprekken en de oordelen van diverse experts.
Stap 4 Maatregelen: Combinaties van maatregelen die op meerdere domeinen positief uitwerken, samengesteld door een panel van experts.
Kijk hier voor meer informatie en voorbeelden van toepassing van deze methode.
Lerend evalueren: samen groeien en verbeteren
Een belangrijk onderdeel van het project was het 'lerend evalueren', gebaseerd op de aanpak van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Deze evaluatie is bij één van de drie betrokken gemeenten uitgevoerd. Resultaten zijn ook met de andere gemeenten gedeeld. Door regelmatig de voortgang te meten en waar nodig bij te stellen, is er flexibel ingespeeld op nieuwe inzichten en ervaringen. Deze tussentijdse evaluaties hebben de mogelijkheid geboden om samen met de gemeenschap te groeien en te verbeteren. Daarnaast heeft dit de drie gemeenten de gelegenheid geboden om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.
Gezondheid stevig verankerd in gebiedsontwikkeling
Uit het project blijkt dat het inzetten van instrumenten voor een gezonde leefomgeving – waaronder de GO! methode – een goede manier is om gezondheid een centrale plek te geven binnen een gebiedsontwikkeling. Door bewust gebruik te maken van een methodiek, kregen betrokkenen praktische handvatten aangereikt om het thema gezondheid centraal te stellen en bespreekbaar te houden tijdens het ontwikkelproces.
Het toepassen van de GO! methode zorgde ervoor dat gezondheid als gezamenlijk doel werd erkend. Dit vergrootte de aandacht voor het thema en stimuleerde samenwerking tussen partijen. Het toepassen van de methodiek ‘lerende evaluatie’ heeft gezorgd voor het tijdig doen van aanbevelingen om de gezondheid een nog betere plek te geven binnen de gebiedsontwikkeling. Hiermee werd gedurende de looptijd van het project al relevante bevindingen aangekaart.
Wat heeft het project opgeleverd?
De GO! methode is door drie gemeenten toegepast en heeft zich bewezen als een waardevol hulpmiddel. De methode hielp niet alleen om gezondheid als thema te positioneren, maar bood ook concrete toepassingen voor de uitvoering. Gemeenten gaven aan dat de stappen binnen de methode hen ondersteunden bij het beter integreren van gezondheid in hun plannen en processen.
Dus let’s GO!
Wil jij gezondheid een stevige plek geven in gebiedsontwikkeling? Met de GO! methode kun je direct aan de slag!
- Ben je GGD’er? Stimuleer gemeenten om de GO! methode toe te passen en denk actief mee over een gezonde leefomgeving.
- Werk je bij een gemeente? Gebruik de methode als praktisch hulpmiddel binnen jouw ruimtelijke ontwikkelprojecten.
Meer weten?
Wil je meer weten over het project en de GO! methode? Kijk dan het webinar terug waar ervaringen en inzichten worden gedeeld. Ook kun je het stappenplan van de GO! methode hier downloaden.
Professional? GGD'en baseren zich in hun advisering over een gezonde leefomgeving op de GGD Kernwaarden voor een Gezonde Leefomgeving, deze lees je via GGD GHOR Nederland.
Afgerond: Juli 2025
Dit project werd mede mogelijk gemaakt door ZonMw, programma Gezonde Leefomgeving Integrale Aanpak.
Dit project was een samenwerking van Gemeente Oss, Gemeente Bernheze, Gemeente Breda, GGD Hart voor Brabant, GGD West-Brabant en GGD Brabant-Zuidoost.